İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi’yi, İsrail ve ABD’nin saldırılarını meşrulaştırmak ve İsrail adına casusluk yapmakla suçlayarak, ülkeye girişini yasakladı.
İranlı yetkililer, Grossi’nin Tel Aviv yönetiminin nükleer tesislere yönelik saldırılarını kınamadığını ve bu eylemleri desteklediğini belirterek, onu ulusal güvenliğe ağır ihanetle suçladı. İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’in Başdanışmanı ve eski Meclis Başkanı Ali Laricani, sosyal medyada “Savaş sona erdiğinde Grossi’nin hesabını soracağız.” dedi.
İran Meclisi, 25 Haziran’da “İsrail ve ABD’nin son saldırılarını kınamayan ve UAEA ile iş birliğini askıya almayı zorunlu kılan” yasa tasarısını 221’e karşı 0 oyla kabul etti. Bu yasa, Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından da onaylandı ve hükümet UAEA ile iş birliğini durdurmak zorunda kaldı.
Yasaya göre, artık hiçbir UAEA denetçisi İran’a giremeyecek ve ajansa nükleer faaliyetlerle ilgili rapor sunulamayacak. Grossi ile iş birliği yapmak tamamen yasaklandı. Bu karar, 1969 Viyana Sözleşmesi’nin 60. maddesine dayanıyor ve iki koşul sağlanana kadar yürürlükte kalacak: İran’ın egemenliği, toprak bütünlüğü ve nükleer tesislerinin güvenliği uluslararası güvencede olmalı; ayrıca İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nın 4. maddesi uyarınca uranyum zenginleştirme hakkına tam saygı gösterilmeli.
İran Atom Enerjisi Kurumu raporu ve Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi’nin onayıyla bu koşulların yerine getirildiği resmiyet kazanacak. Hükümet, her üç ayda bir meclise ve konseyine bu sürece dair rapor sunacak.
GROSSI: “İRAN’IN KARARI ENDİŞE VERİCİ”
Grossi, İran’ın iş birliğini tek taraflı askıya alamayacağını savunarak, bu karardan “büyük endişe” duyduğunu belirtti. İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’na imza attığını ve denetim sistemine tabi olması gerektiğini söyledi. Ayrıca denetimlerin kesintiye uğramasına uluslararası toplumun göz yummayacağını vurguladı. Grossi, nükleer tesisleri ziyaret etmek istediğini ve Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi’ye bu konuda mektup gönderdiğini açıkladı.
Erakçi ise sosyal medyada Grossi’yi “görevine ihanetle” suçladı, onun nükleer tesislere yönelik saldırıları kınamamasını sert şekilde eleştirdi. Grossi’nin güvenlik gerekçesiyle bombalanan yerleri ziyaret etmekte ısrar etmesini “anlamsız ve muhtemelen kötü niyetli” olarak nitelendirdi.
İran’ın devlet yanlısı Keyhan gazetesi, Grossi’nin ülkeye giriş yapması halinde casusluk suçlamasıyla yargılanması gerektiğini savundu. Meclis Başkan Vekili Muhammad Hacibabayi, Grossi’nin artık İran’da bulunmasına ve UAEA’nın yeni gözlem kameraları yerleştirmesine izin verilmeyeceğini duyurdu. Diğer Başkan Vekili Ali Nikzad da “Grossi yalancı çıktı, yalanının bedelini mutlaka ödeyecek” dedi.
Bu gelişmeler, İran ile UAEA arasındaki gerilimin tırmandığını ve nükleer denetim süreçlerinin kesintiye uğradığını gösteriyor.