And Dağları’nda bulunan ve “Zombi Yanardağı” olarak da bilinen Uturuncu, uzun yıllardır huzursuzluk belirtileri gösteriyor. Patlama riski taşıyan yanardağın, son dönemdeki depremler ve gaz salımları gibi aktivitelerinin ardındaki nedenleri araştıran bilim insanları, bu volkanın geleceği hakkında yeni bilgiler edindi.
UTURUNCU’NUN PATLAMA OLASILIĞI: BİLİM İNSANLARI NE DİYOR
1990’lardan itibaren yapılan uydu radar ve GPS ölçümleri, Uturuncu Yanardağı çevresindeki alanın bir Meksika şapkası gibi şekil değiştirdiğini gösteriyor. Yanardağ sisteminin merkezi yükselirken, çevresindeki topraklar ise çöküyor. “Ulusal Bilimler Akademisi Raporları” dergisinde yayınlanan araştırma, son 50 yıl içinde volkanın merkezindeki toprakların her yıl yaklaşık 1 santimetre yükseldiğini ortaya koydu.
ABC News’in aktardığına göre; araştırmacılar, Dünya üzerindeki en büyük magma kütlesine sahip olan bu yanardağ patlarsa, bunun ciddi hasarlara ve bölgedeki insanların hayatına büyük riskler doğurabileceğini belirtiyorlar. Ancak, patlama olasılığının düşük olduğu yönünde görüş bildiren bilim insanları, volkanın hala tehlikeli bir şekilde aktif olduğunu vurguluyor.
VOLKANIN İÇ YAPISI ARTIK GÖRÜLEBİLİYOR
Araştırma, yanardağların iç yapısının nasıl incelenebileceğine dair yeni bir yöntem geliştirdi. İnsan vücudunun tıbbi görüntülenmesinde kullanılan tekniklere benzer bir yaklaşımla, Uturuncu’nun içindeki hareketler sismik dalgalarla üç boyutlu bir şekilde haritalandı. Bu sayede, yer altındaki sıvıların ve gazların nasıl hareket ettiği, volkanın kraterinin hemen altında nasıl toplandığı detaylı bir şekilde görüldü.
Araştırmacılar, yer altındaki hareketlerin ve faaliyetin, yanardağ sisteminin merkezindeki deformasyonu açıklığa kavuşturduğunu belirtti. Oxford Üniversitesi Yer Bilimleri Bölümü’nden Mike Kendall, “Sonuçlarımız, jeofiziksel ve jeolojik yöntemlerin, yanardağların potansiyel tehlikelerini ve kaynaklarını daha iyi anlamak için nasıl kullanılabileceğini gösteriyor.” şeklinde açıklama yaptı.
DÜNYADAKİ DİĞER YANARDAĞLAR İÇİN DE GEÇERLİ
Araştırmaya göre, geliştirilen yöntemler yalnızca Uturuncu Yanardağı için değil, Dünya üzerindeki 1.400’den fazla aktif yanardağa ve aktif kabul edilmeyen, ancak hayat emaresi gösteren onlarca volkan için de uygulanabilir. Bu, bilim insanlarının gelecekteki yanardağ patlamalarını daha etkili bir şekilde tahmin etmelerine olanak sağlayacak.
Yavuz Yıldırım
Haber Müdürü